ÇAYIR PAPATYASI ( Bellis / Koyungözü )

Çayır papatyası / Koyun gözü ( Bellis perennis )
( Doğadan ) 

Çayır papatyalarından ( Bellis ) söz etmeden önce, kısaca papatyagiller ( Asteraceae )  familyasına  değinmek  istiyorum.
Papatyagiller ( asteraceae ), dünyada  1100 cins ve 2500 türü olan  en büyük çiçekli bitki familyasıdır.  Ülkemizde 133 cinse bağlı  1156 papatya türü bitki bulunmaktadır ( Vikipedi ).

Papatyalar kutuplar dışında dünyanın her yerine yayılmışlardır.  Bazı papatya türleri  besin maddesi ve  ilaç yapımında kullanılmaktadır. Çok fazla papatya türü ise süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.
Bu familyadan olan bitkilerin çiçekleri çok fazla çiçekçiğin  bir araya gelmesiyle  oluşmuştur. Bu nedenle papatyagillere / asteraceae  'compositea' familyası da denir.

Koyungözü ( Bellis perennis ) 

                                            ÇAYIR PAPATYALARI  ( Bellis / Koyungözü  )

Bellis  cinsinden olan papatya türlerine,  genel olarak  çayır papatyası ya da Koyungözü denir.  Ayrıca ingiliz papatyası, şeker tabağı da denmektedir. Avrupa ve Asya'da yayılış gösterir. Papatya olarak ilk anılan türdür. Ancak diğer türlerle karıştırmamak için çayır papatyası denir. Çok fazla türü yoktur. Yurdumuzda doğal olarak  üç türü yetişmektedir ( Bellis  perennis / Koyungözü, B. sylvestris / Nineotu, B. annua / Akbubeclik ).  Çok yıllık, kısa boylu,  rizomlu  ve otsu bir bitkidir.   Yaprakları çaykaşığını andırır, rozet oluşturur. Çiçeklerinin orta kısmı sarı, dilcikleri ise beyaz ya da uc kısmı kırmızı  renklidir.  Uçucu yağ taşır,  yaprak ve çiçekleri yenir. 

Çayır papatyaları baharın geldiğini müjdeler. Bir inanışa göre, dokuz çayır papatyası bir adımla ezilebiliyorsa bahar gelmiş kabul  edilir.
Roma mitolojisinde Nympha Belides, Vertumnus'un aşkından kaçmak için kendisini papatya çiçeğine çevirmiştir. Bu nedenle  eski çağlardan beri  bekaretin  ve masumiyetin simgesi kabul edilmiştir.

Bellis perennis / Koyungözü,  bu cinsin  en tanınmış olan türüdür. Yurdumuzda  doğal olarak  yetişir.  Değişik renk ve formlarda çiçek açan çok fazla kültürü formu vardır, bunların çiçekleri daha iri ve gösterişlidir
Park ve bahçelere süs bitkisi olarak dikilir. Ayrıca saksı çiçeği olarak da  yetiştirilirler.

Çayır papatyaları  açık alanlarda, yol kenarlarında, ormanlarda, güneşli yerlerde yetişmektedir.
Çayır papatyası çok yıllık bir bitki olmasına karşı, kültür formları mevsim çiçeği olarak yetiştirilmektedir.  Soğuğa oldukça dayanıklıdır, yaz sıcağını sevmez.
Toprak bakımından fazla seçici değildir, nemli ve humuslu toprakları sever. Akdeniz ve Ege bölgelerimiz bu çiçek için idealdir. Kışın,  aralık, ocak aylarında  çiçek açar. 

Çayır papatyaları tohumdan ve kökten ayırma ile çoğaltılır. Fazla bakım istemezler, bol çiçek açarlar.

Çayır papatyaları ( Bellis ). İyi seyirler. 

 ( Doğadan )

Çayır papatyası / Koyungözü ( Bellis perennis ) 

Koyungözü ( Bellis perennis )

Çayır papatyası ( Bellis perennis ) 

Koyungözü ( Bellis perennis 

Çayır papatyası ( Bellis perennis )
Seferihisar / İzmir. 

Çayır papatyaları / Koyungözü  ( Bellis perennis )

Çayır papatyası / Koyungözü  ( Bellis perennis )
Seferihisar / İzmir. 

Çayır papatyaları  

Koyungözü ( Bellis perennis )
( Seferihisar / İzmir )

Bir adı da koyungözü olan çayır papatyası
( Bellis perennis ) 

                                                     

Koyungözü ( Bellis perennis ) 

Akbubeclik ( Bellis annua )
Seferihisar / İzmir.

Akbubeclik ( Bellis annua )
Seferihisar / İzmir.

                                                             Çayır papatyaları / Bellis perennis  

 Kültür formları 

Çayır papatyası ( Bellis perennis )
( Kültür )

Koyungözü ( Bellis perennis )

Koyungözü ( Bellis perennis )

Çayır papatyası / Koyungözü  ( Bahçemden )

Çayır papatyası / Koyungözü  ( Bahçemden )

Çayır papatyası / Koyungözü  ( Bellis perennis  )

Beyaz çiçekli çayır papatyası / Koyungözü 

Kırmızı çiçekli Bellis perennis 

Bellis papatya / Koyungözü
( Bellis perennis )

Koyungözü / Bahçemden
( Bellis perennis )

Çayır papatyaları / Koyungözü
Seferihisar / İzmir.

Koyungözü ( Bellis perennis ) 

Kırmızı ve beyaz renkli çayır papatyaları
  Cittaslow Seferihisar / İzmir.

Kırmızı renkli çayır papatyaları ( Bellis perennis )

 

Çayır papatyaları
 Cittaslow Seferihisar / İzmir. 

VAPUR DUMANI ÇİÇEĞİ ( Ageratum )

Vapur dumanı çiçeğinin genel görünümü ( Ageratum houstonianum )

Bilimsel adı Agertum houstonianum ya da Ageratum mexicanum olan vapur dumanı, papatyagiller ( Asteraceae ) familyasından tek yıllık ve otsu bir bitkidir. Anavatanı Meksika'dır. Fazla bakım istemediği ve  bol çiçek açtığından dolayı, daha çok park ve bahçelere dikilmektedir, iyi bir yer örtücüdür.  Saksı çiçeği olarak ta yetiştirilir.

İlkbahardan başlayarak kışa kadar çiçek açar. Genel olarak mavi ve tonlarındaki çiçekleri dalların uc kısımlarında ve  şemsiye şeklinde olur.  Beyaz, pembe renklerde çiçek açan çeşitleri de vardır. Solan çiçekleri kesilirse, yeni dallar vererek  daha çok çiçek açar. Yumurta şeklindeki yeşil  yapraklarının kenarları dişli ve tüysüzdür.

Vapur dumanı ılıman iklimlerde yetişir, güneşli yerleri sever, kuraklığa dayanıklıdır. Orta derece sulama ister. Toprak bakımından fazla seçici değildir. Gübreli, gevşek ve geçirgen toprakları sever.
Genel olarak tohumla üretilir, çelikle de yetiştirmek mümkündür. Fazla bakım istemeyen, yetiştirilmesi kolay bir çiçektir.

Vapur dumanı çiçekleri.

Vapur dumanı çiçeği, her ne kadar adını vapur dumanına benziyen renginden
almışsa da, beyaz ve pembe çiçek açan çeşitleri de vardır.

Bir adı da ageratum olan vapur dumanı çiçeği.

Vapur dumanı çiçeği ( Ageratum )

Vapur dumanı kolay yetişir ve bol çiçek açar.

Vapur dumanı çiçeği ( Ageratum )

Vapur dumanı çiçeği uzun ömülüdür. Uzun boylu türleri
 kesme çiçek olarak ta kullanilir.

CİVANPERÇEMİ ÇİÇEĞİ ( Achillea )

Civanperçemi bitkisinin genel görünümü.

Civanperçemi ( achillea ), papatyagiller ( asteraceae ) familyasından, çok yıllık, otsu ve çiçekleri kokulu bir bitki cinsidir. Seksen kadar türü vardır. Bunlardan bir çoğu  ülkemizde yetişmektedir, bazıları ise endemik olup  sadece ülkemizde yetişir.   ( Ayrıca,  tanacelum / pireotu  türlerine de civanperçemi denir. Kaynak: Türkçe Bitki Adları Sözlüğü - Turhan Baytop )

Beyaz çiçekli civanperçemi

Civanperçemi türleri içinde en fazla  tanınan  ve bilinen 'achillea millefolım' dır. Millefolim 'bin yaprak' demektir. Çok yıllık bir bitkidir,  dünyanın çoğu yerlerinde yetişmektedir.  Odunsu bir gövdesi ve çok parçalı yaprakları vardır.

Kan durdurucu ve yara tedavi edeci özelliklerinden dolayı, savaşlarda ilaç yerine kullanılmıştır.  Civanperçemine bu yüzden bazı ülkelerde; 'Bitkilerin doktoru olan bitki', 'Tanrının eli otu' gibi adlar verilmiştir.

Civanperçeminin yaprakları çok parçalıdır.
Bu nedenle bir adı da 'binbiryaprak otu' dur.

Civanperçemi ( achillea ), ülkemizde de çok tanınan yararlı  bir bitkidir. Hemen hemen bütün bölgelerimizde ve her yerde kolayca yetişmektedir. Yol kenarlarında, dere kenarlarında, tarlalarda yetişir.  Bu nedenle çok fazla yöresel adı vardır;  Binbiryaprak otu, Akbaşlı, Barsama otu, Ayvadana, Baytaran, Kandil çiçeği, Hanzebel, Ebülmülük, Yılan otu,  Asker otu, Kesik otu bunlardan bazılarıdır. ( Kaynak: Türkiye Bitkileri Sözlüğü - Ertan Tuzlacı,  Türkce Bitki Adları Sözlüğü - Turhan Baytop )

Mitolojide Homeros, İlyada adlı eserinde  bu bitkiden de söz etmiştir. Truva ( troia )  savaşında Aşil ( Akhilleus ) Paris tarafından topuğundan vurulunca, Afrodit yarası için civanperçemi kullanmasını istemiştir. Aşil, askerlerinin yaralarını civanperçemi  ile tedavi ettirmiştir.  Bu nedenle  cins  adının ( aşil /  achillea ), Achilleus'tan geldiği kabul edilir. 

Halk arasında 'civan', daha çok  asker olan gençler için kullanılmaktadır. Bitkinin yaprakları ise, 'perçeme' benzetilmiştir.

Civanperçemi sadece tıbbi  bir bitki değildir. Taze yaprakları sebze olarak yenir, salataya katılır. Bazı Avrupa ülkelerde kurutulan yaprakları  baharat olarak kullanılmaktadır. Eskiden  bira ve boya yapımında kullanılmıştır.

Civanperçemi ( achillea ),   çiçekleri güzel  ve hoş  kokuludur,  bu nedenle süs  bitkisi olarak da yetiştirilir. Daha gösterişli çiçek açan çok fazla  hibri  üretilmiştir.  Çiçekleri toplu halde  ve şemsiye şeklindedir. Beyaz, pembe, sarı ve nadiren kırmızı çiçek açan çok fazla  türü ve çeşidi vardır. Ancak, birbirine çok benzeyen bu çiçekleri birbirinden  ayırmak çok zordur. Bu nedenle genellikle cins adı ile söylenir.

Civanperçemi  soğuğa, sıcağa  ve kuraklığa dayanıklı bir bitkidir.  Çiçek olarak, güneşli yerleri ve kuru toprakları tercih etmektedir.  Tohumdan ve kökten ayırarak üretilir. Yetiştirmek için doğadan temin edilebileceği gibi, daha gösterişli çiçekler açan  hibritleride satılmaktadır. 

Civanperçemi çiçekleri ( Doğal )

Sarı çiçekli civanperçemi

Civanperçemi ( Achillea )

Civanperçemi ( Achillea )

Civanperçemi ( Achillea )

Civanperçemi ( Achillea )

Civanperçemi ( Achillea )

Civanperçemi  ( Achillea )

Beyaz çiçekli civanperçemi

Civanperçemi, arı ve kelebekleri kendine çeken bir bitkidir.

KÜL ÇİÇEĞİ ( Senesyo )

Kül çiçeği ( Senecio cineraria ya da  Jacobaea maritima )

Türkce adı kül çiçeği olan 'Senecio cineraria' ( Eş anlamları; jacobaea maritima, Cineraria maritima, Senecio bibicolor ), papatyagiller ( Asteraceae ) familyasından, çok yıllık ve yarı çalımsı bir bitkidir. Çok fazla sinonim ( eş anlamı ) adının olması, cinsinin çok fazla   değiştiğini göstermektedir. Anavatanı Akdeniz havzasıdır, yurdumuzda doğal olarak  yetiişir. Yaprağının  rengi nedeni ile kül çiçeği denir. Ayrıca bahçe külü ve senesyo  olarak da bilinir. 

Senecio, latince 'yaşlı adam' demektir.

Kül çiçeği ( Senecio cineraria ya da Cineraria maritima )

Kül çiçeği, çiçeklerinden daha çok gümüş rengindeki yaprakları nedeniyle  süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. Herdem yeşildir, gövdesi ve yaprakları keçe gibi sık ve beyaz tüylerle kaplıdır.  Daha çok dış mekanlarda, peyzaj bitkisi olarak kullanılır. Saksıda da yetiştirilir. 

Yazın  ve sonbaharda dallarının uç kısımlarında, yalancı şemsiye görünümünde, papatya şeklinde, parlak sarı renkli çiçekler açar. Tohumdan yetiştirildiği yıl çiçek açmaz. 

Kül çiçeği, daha çok tüylü ve kül rengindeki yaprakları

olduğu için süs bitkisi olarak  yetiştirilmektedir. 

Kül çiçeği, sıcak ve ılıman iklimlerde ve güneşli yerlerde yetişir. Deniz kıyılarını daha çok sever. Toprak bakımından secici değildir, gübreli, geçirimli, kumlu ve kuru toprakları daha çok  tercih eder. Yazın, az ama düzenli sulama ister. Fazla su ve gölge yerler yapraklarının rengini bozar. Kuraklığa, sıcağa ve kısmen soğuğa dayanıklıdır.

Kul çiçeği, tohumdan, çelikle ve kökten ayrılarak çoğaltılır.  Fazla bakım istemeyen, yetiştirilmesi kolay,  güzel bir bahçe çiçeğidir. 
Bahçeniz çiçeksiz, gönlünüz sevgisiz kalmasın!

Kül çiçekler: 

Kül çiçeği ( Senecio cineraria ) 

Kül çiçeği tohumdan yetiştirilirse o yıl çiçek açmaz.
Bu nedenle çelik alırken çok yıllık olanlar tercih edilmelidir.

Kül çiçeği / Senesyo 

Kül çiçeği  /Senesyo 

Kül çiçeği ( Senecio cineraria  veya S. bibicolor )

Kül çiçeği ve yaprakları. 

kül çiçeği, kelebeklerin sevdiği bir çiçektir.