SABUNOTU ÇİÇEĞİ ( Saponaria Officinalis )

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Sabunotu ( saponaria), karanfilgiller (caryophyllaceae ) familyasından  otsu bir bitki cinsinin ortak adıdır. Saponaria latince sabun  anlamına gelir. Avrupa ve Asya'ya özgüdür.  Yurdumuzda, bazıları  endemik olmak üzere  20  kadar türü yetişir.  

Saponaria officinalis,  çiçekleri güzel ve hoş kokulu olduğundan  süs bitkisi olarak yetiştirilir. Halk arasında sabun çiçeği, kartopu, kargasabunu, köpürgen, tahdik otu gibi adlarla bilinir.  

Sabunotu çiçeği ( Saponaria  officinalis )
 

Sabunotu, içerdiği 'saparin' nedeniyle suda köpürür. Bu nedenle  eskiden yünlü kumaşların yıkanmasında kullanılmıştır. Halen antika halıların temizlenmesinde kullanılmaktadır. Bitkinin yaprakları doğranıp kaynatıldıktan sonra elde edilen sıvı, sabun olarak kullanılır.  Bu durum bitkiye verilen yerel  isimlere de yansımıştır ( kargasabunu, köpürgen, sabunotu v.s. ). Bazı yörelerde ise  çöven otu denir ( Ancak gerçek çöven otu gypsophila  türlerine denir. ).

Saponaria officinalis, tür adından da anlaşılacağı gibi ( Officinalis, tıbbi ve şifalı  bitkiler için kullanılmaktadır. ) şifalı bir bitkidir. Kurutulmuş köklerinden yapılan sabunotu çayı bazı hastalıklara karşı iyi geldiği bilinmektedir ( İdrar söktürücü, cilt hastalıkları v.s. ). Ayrıca bitkiden bir tür zamk elde edilir, tahin helvası yapımında kullanılır.  

Sabunotu çiçeği ilkbahardan  sonbahara kadar yalancı şemsiye şeklinde, demet halinde, katlı, güzel kokulu, pembemsi beyaz renklerde çiçek açar.  Rizomludur ( yer altı köksaplı ), etrafına yayılır.  Yarı gölge yerleri ve nemli, gübreli  toprakları sever, soğuğa dayanıklıdır.  Tohumla, çelikle  ve kök sürgünleri ile üretilir. Yetiştirilmesi kolay, zahmetsiz  bir çiçektir. 

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Sabunotu çiçeği  ( Saponaria officinalis )

Bir adı da köpürgen olan sabunotu çiçeği

Kargasabunotu ( Saponaria glutiosa ).
( Yurdumuzda doğal olarak yetişir )

Kaya sabunotu ( Saponaria calabrica ).
( Yurdumuzda doğal olarak yetişir.) 

( Bu yayın son olarak 19. 06. 2022 tarihinde güncellenmiştir. )

OCAK AYI BİTERKEN BAHÇEMDEN GÖRÜNTÜLER

Bugün Seferihisar'da soğuk ama güneşli bir hava var. Ancak genel olarak havalar mevsime göre çok  sıcak.  Bitkiler ise hala kış için hazırlıksızlar, çiçek açıp meyve vermeye devam ediyorlar. İşte bugün bahçemde çektiğim bazı fotoğraflar (31.01.2011).

Servi ağacı ( Cupressus sempervirens )

Servi ağacı, Akdeniz servisi ( Cupressus sempervirens ):  Bahçemin girişindeki bu servi ağacını kuşlar çok seviyor. Kozalakları için mi? yoksa diğer ağaçlardan daha yüksek olduğundan mıdır bilmiyorum.  Üzerinden hiç kuş eksik olmuyor, hava alanı gibi biri kalkıyor, biri konuyor.
( Not: Dünyanın en yüksek ağacı 115 m.boyunda bir servi  ağacıdır.)

Begonvil, Gelinduvağı ( Bougainvillea  glabra )

Begonvil ( Bougainvillea glabra): Soğuğa karşı hassas bir çiçek  olan begonvil, bu yıl ocak ayı soğuk  olmadığı için  çiçek açmaya devam ediyor.

Ağaç minesi (Lantana camara )

Ağaç minesi ( Lantana camara ): Soğuğa karşı hassas bir çalı olan ağaç minesi, havaların fazla soğumamasından memnun görünüyor.

Ağaç küpesi (Abutilon pictum)

Ağaç küpesi (Abutilon pictum  ): Diğer tropikal bitkiler gibi,  fazla soğuğu sevmeyen ağaç küpesi de bu yılkı havalardan memnun. Hala çiçek açmaya devam ediyor.

Yer kirazı veya Altın çilek  (Physalis peruviana  )

Yer kirazı (Physalis peruviana ) : Bu yıl yer kirazı meyveleri hala yeşil ve çiçek açıyor.
   

Kartopu çiçeği  ( Viburnum tinus )

Kartopu çiçeği ( Viburnum tinus):  Yaz kış yapraklarını dökmeyen, çalı formlu  bir bitki olan  kartopu çiçeğim şimdiden tomurcuklandı.

Limon ağacı ( Citrus limon )

Limon ( Citrus limon ): Bu yıl havaların iyi gitmesi, don olmaması  limonlara yaradı. Hala çiçek açıp meyve vermeye devam ediyorlar.

Pepino ( Solanum muricatum )

Pepino ( Solanum muricatum ): Tropikal ve otsu  bir bitki olan pepino fazla  sıcaktan ve dondan olumsuz  etkilenmektedir. Nemli ve serin yerleri seviyor.  Bu yıl don olmaması nedeni ile  keyfi yerinde.

Aslanağzı  çiçeği ( Antirrhinum majus )

Aslanağzı ( Antirrhinum majus ): Fazla sıcaktan hoşlanmayan aslanağzı, havalar çok soğuk olmazsa kışında  çiçek açıyor.

Bir çeşit süs biberi / Gül biber ( Capsicum baccatum )

Süs biberi, Gül biber, Noel çanı  ( Capsicum baccatum ): Biber, fazla soğuk olmayan yerlerde iki yıllık bir bitki özelliği göstermektedir. Gül biber, daha çok süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

Gül ( Rosa sp. )

Gül ( Rosa  sp.): Güllerim de çiçek açmaya devam ediyor.

Yasemin çiçeği ( Jasminum officinalıs ) 

Yasemin ( Jasminum officinalis ): Yasemin çiçeğim coştu.

KARTOPU ÇİÇEKLERİ ( Viburnum )

Kartopu çiçeği ( Viburnum opulus roseum )

Hanımeligiller ( caprifoliaceae ) familyasının viburnum cinsinden olan bitki türlerine, ülkemizde  genel olarak kartopu denir.  Çok yıllık ve çalı formunda olan bu bitkilerin, bütün dünyada  150 - 175 kadar türü vardır. Avrasya, Afrika  ve Amerika'da yayılış gösterirler. ülkemizde doğal olarak  4 türü yetişir.  Genel olarak beyaz renkli  çiçek  açarlar.  Bazı türleri ve çeşitleri  yaprakları, meyveleri ve çiçekleri  güzel olduğu için  süs bitkisi olarak yetiştirilir.  Meyveleri kuşlar için iyi bir besin kaynağıdır. Bazı türlerinin meyveleri yenir.  

Süs bitkisi olarak yetiştirilen başlıca kartopu ( viburnum ) çiçeği türleri şunlardır.

Defne yapraklı kartopu çiçeği   ( Viburnum tinus ) 

- Defne yapraklı kartopu çiçeği, Tüylü kartopu  ( Viburnum tinus ):
Yapraklarını dökmez, çiçek tomurcukları pembe renklidir. Beyaz renkli ve  güzel kokulu çiçek açar. Meyveler üzümsü ve lacivert  renklidir. Şifalı bir bitkidir.

- Ponpon kartopu çiçeği  ( Viburnum opulus  'roseum' ):
Kışın yapraklarını döken bir çalıdır. Doğal değildir.  Ponpon şeklindeki  çiçekleri çok güzeldir. Çiçekleri üreyimsiz olduğu için nadir olarak meyve verir. Yurdumuzda doğal olarak yetişen,  salkımlar halinde kırmızı renkli  meyvesi olan  gilaboru ( viburnum opulus  ) türünün kültür formudur. 

Gilaboru ya da gileburu meyvesi  ( viburnum opulus ). 

- Parlak yapraklı kartopu çiçeği, Filburnu, Laurustinus  ( Viburnum tinus  'Lucidum' ):
Yaz - kış yapraklarını dökmeyen beyaz çiçekli bir çalıdır.  Çiçeğinden ziyade cilalanmış  gibi olan  parlak yaprakları için yetiştirilir.

Bir adı da filburnu olan parlak yapraklı kartopu çiçeği 
( Viburnum tinus 'Lucidum' )

Kartopu çiçekleri  ılıman iklimlerde yetişir. Nemli, humusça zengin  toprakları ve güneşli, yarı gölge yerleri sever.  Çelikle, tohumla ve kök sürgünlerinden üretilir.

                                               Kartopu Çiçekleri ( Viburnum ).

Defne yapraklı kartopu çiçeği tomurcukları 
( Viburnum tinus ) 

Defne yapraklı kartopu çiçeği
( Viburnum tinus ) 

Kartopu çiçeğini kelebekler ve arılar çok seviyor
( Viburnum tinus ) 

Defne yapraklı kartopu çiçeği  meyveleri 
( Viburnum tinus ) 

Defne yapraklı kartopu
( Viburnum tinus )  

Gilaburu / gileboru  meyvesi  ( Viburnum opulus ).

Ponpon kartopu çiçeği ( Viburnum opulus roseum  )

Parlak yapraklı kartopu çiçeği ( Viburnum tinus Lucidum )