SUMAK AĞACINI NASIL TANIDIM !

Derici sumağı  ( Rhus coriaria  )

Derici sumağı ve olgunlaşmış meyveleri. ( Doğadan )

Bir tür baharat olan sumak, neden ve nasıl  elde edildiğini bilmem biliyormusunuz. Ya da bu bitkiyi görseniz tanırmısınız. Bunu niçin sorduğumu, aşağıda  bu ağacı nasıl tanıdığımı okuyunca anlayacaksınız. Şimdi gelin önce bu bitkiyi tanımaya çalışalım.

Sumak ( rhus ), sakız ağacıgiller ( anacardiaceae ) familyasından çalı formunda, kışın yapraklarını döken, 250 kadar türü olan bir bitki  cinsinin ortak  adıdır.
İşte evlerimizde  kullandığımız sumak, bu bitkinin bazı türlerinin mercimek büyüklüğündeki meyvelerinden elde edilmektedir.  Ancak, az da olsa bazı sumak  türlerinin zehirli olduğu belirtiliyor,  bu nedenle doğadan toplarken dikkatli olmak da yarar var.

Baharat, derici sumağı bitkisinin  ( Rhus coriaria ) tohumlarından elde edilmektedir. Bu bitki esas  dericilikte kullanıldığı için böyle bir ad verilmiştir. Yurdumuzun çoğu yerlerinde doğal olarak yetişmektedir.  Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgemizde yetişenlerin baharatı daha değerli sayılır.  Ayrıca süs bitkisi olarak da yetiştirilir.

Amerikan sumağı ( Rhus thphira Laciniata ), yurdumuzda  süs bitkisi olarak yetiştirilir. Sonbaharda yaprakları çok güzel renklenir.

Derici sumağının ( rhus coriaria ) meyveleri kurutulup  ezilerek baharat yapılır, ekşi ve lezzetli bir tadı vardır. Daha çok et yemeklerinde ve salatalarda soğanın kokusunu azaltmak için kullanılır. Yaprakları ise dericilik  ve boya sanayinde kullanılmaktadır. Ayrıca şifalı olup şeker hastalarına iyi geldiği bilinmektedir.

Derici sumağı,  ılıman iklimlerde  ve güneşli yerlerde yetişir.  Kök sürgünlerinden ve çelikle üretilir. Oldukça arsız ve yayılıcı bir bitkidir.

Boyacı sumağı  ( Cotinus  coggygria ) ise, yurdumuzda doğal olarak yetişen başka bir bitki türüdür. Baharat elde edilmez,  kökleri ve odunu kumaş boyamada kullanılır.  Ayrıca süs bitkisi olarak da  yetiştirilmektedir. Duman ağacı, peruk ağacı olarak da bilinir.

Derici sumağı  meyvesi. 

                         Gelelim benim sumak ağacını  nasıl tanıdığımın hikayesine!

Benim sumak ağacını  tanımamın trajik - komik bir bir öyküsü var. Hani bazen derler ya, insanın başına ne gelirse meraktan gelirmiş diye.  Benim de bitkilere olan merakım, zaman zaman başıma  böyle şeyler gelmesine yol açıyor. 

Dört yıl önce idi,  kızımı ziyaret etmek için Bartın'a gitmiştim. Çarşıda gezerken meyve fidanları satan bir gençle karşılaştım, Ödemişten geldiğini söyledi. Ben de Seferihisar'da oturduğumu söyleyince sohbete  başladık.
Sattığı fidanlardan bir tanesini daha önce hiç görmemiştim. Ne fidanı  olduğunu sorunca kivi dedi.  Kivi bitkisini iyi tanıdığım için, bu kivi değil dedim   Bu 'ağaç kivisi', ithal dedi. Asma şeklindeki kivilere göre daha  verimli ve tadının daha  lezzetli olduğunu anlattı.

Bunun üzerine,  bahçeme yeni bir meyve çeşidi  kazandırmak için  iki tane fidan satın  aldım. Seferihisar'a dönünce,  bahçemin en güzel yerlerine diktim. Fidanlar kısa zamanda filizlendi ve hızla büyümeye başladılar. Benim ağaç kivim Seferihisar'ı sevmişti. Artık gelen misafirlerime ballandıra ballandıra ağaç kivimi  anlatıyordum.

Bir gün, Seferihisar da  taksicilik yapan bir arkadaşla bahçemi dolaşıyorduk. Benim 'ağaç kivisini' görünce; 'Burada da bitmiş, bu  arsız şey' dedi.
Ben, siz bu  bitkiyi nereden tanıyorsunuz  deyince; 'Bizim köylerde çok var, dağlarda kendiliğinden yetişir, sumak ağacı' dedi.
Ben daha başka  bir şey sormadan anlatmaya  devam etti.  Bazıları bunları bizim oralardan söküp, kivi diye pazarlarda halka  satıyormuş' dedi.

Şok olmuştum, bir taraftan aldatıldığım  için  kendime kızarken diğer taraftan o zamana kadar tanımadığım sumak ağacını tanımış olduğum  için biraz olsun  teselli olmuştum.

Derici sumağı ağacı  ( Rhus coraria )

Amerikan sumağı ( Rhus typhina )

Amerikan sumağı ( Rhus typhina ).
Süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. 

Duman ağacı, peruk ağacı da denilen  boyacı sumağı ( cotinus coggygria )