Terasımdaki beyaz üzüm asması / razakı ( Vitis vinifera ) |
Asma, bahçesine bağ meyvesine üzüm denen bir cins ( vitis, vitaceae / asmagiller ) bitkinin ortak adıdır: Asma, kışın yaprağını döker ve sarılıcı bir bitkidir. Dünyada kültürü yapılan en eski meyvelerden biridir. Tarihi M.Ö: 5000 yıllarına dayanmaktadır. Onbeşbin çeşidi olduğu sanılmaktadır; anavatanı Anadolu ve Kafkaslardır. Kültür türleri, bütün dünyaya Anadolu'dan yayılmıştır. ( Kaynak; Vikipedi )
Üzümün yabanisine ( Vitis sylvestris ) deli asma denir. Kültür olarak olarak yetiştirilenlerin ( Vitis vinifera ) çok fazla çeşidi vardır. Meyveleri salkım halinde tatlı, yeşil, sarı, kırmızı / pembe ya da siyah olur: Karadeniz bölgesinde kokulu üzüm ( Vinis labrusca ) yetiştirilir.
Pembe üzüm ( Vitis vinifera ) |
Üzüm, dünya'da en çok yetiştirilen ve tüketilen meyvelerden biridir, sanayide de kullanılmaktadır. Türkiye üzüm üretiminde dünyanın sayılı ülkelerinden biridir, başta Ege olmak üzere bütün bölgelerimizde yetiştirilmektedir.
Ülkemizde 1256 üzüm çeşidi tespit edilmiştir. Çekirdeksiz üzüm ( sultaniye), dünyada en çok Ege Bölgemizde yetiştirilir ve kurutularak ihraç edilir:
Üzüm, yaş ve kuru olarak yendiği gibi suyundan pekmez, şarap, sirke, alkol, meyve suyu yapılır, yaprağından ise sarma yapılmaktadır. Üzüm, antioksidan etkisi olan bir meyvedir. Siyah üzüm bağışıklık sistemini güçlendirmektedir.
Üzüm, ılıman iklim iklimlerde ve güneşli ya da yarı gölge yerlerde yetişir. Humusça zengin, geçirimli toprakları sever.
Üzüm, erselik bir bitkidir yani erkek ve dişi üreme organı ayni çiçek üzerinde bulunur. |
Üzüm asmasının üretilmesi kolaydır, daha çok çubuk denilen çelikle üretilmektedir.
Üzüm, bir çok meyveye göre daha çok bakım istemektedir. Bu nedenle, 'Bağcının makası daima elinde olmalıdır' denir.
Anadolu'da eski çağlardan beri üzümün yetiştirilmesi, kültür hayatımıza da girmesine neden olmuştur. Üzümle ilgili bazı atasözlerimiz şöyledir.
-Bağa bak üzüm olsun, yemeye yüzün olsun.
-Üzüm üzüme baka baka kararır.
-Üzüm üzüm iki gözüm.
-Üzümü ye bağını sorma.
-Yol üstünde bağı olanın başı dertten kurtulmaz.
-Yol üstünde bağı olanın başı dertten kurtulmaz.
Üzüm üzüme baka baka kararır ! ( Kokulu üzüm - Vitis labrusca ) |
Bahçemde yetiştirdiğim bazı üzüm çeşitleri
Sultaniye üzüm (kurutmalık ve sofralık ) |
Kıbrıs üzümü ( sofralık ) |
Razakı ( sofralık ) |
Razakı üzüm |
Kokulu üzüm 'izabella' ( Vitis labrusca ), Sofralık ve pekmezlik |
Üzüm çiçeği ( Kültür çeşitlerinde, erkek ve dişi organ aynı çiçekte bulunur, erseliktir.) |